Czym jest androstendion i jak działa w organizmie?

Hormon steroidowy i jego rola

Androstendion to hormon steroidowy, który odgrywa ważną rolę jako prekursor innych hormonów płciowych – testosteronu i estrogenów. Choć sam nie jest tak aktywny jak one, jego obecność w organizmie ma ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania układu hormonalnego.

Wpływa m.in. na rozwój cech płciowych, funkcjonowanie skóry, a także może mieć związek z pojawianiem się zmian trądzikowych. Jego poziom nie powinien być ani zbyt niski, ani zbyt wysoki – oba przypadki mogą prowadzić do zaburzeń.

Źródła produkcji: nadnercza, jajniki, jądra

Androstendion produkowany jest głównie w nadnerczach, a także w jajnikach u kobiet i jądrach u mężczyzn. Co ciekawe, jego poziom może się zmieniać w zależności od pory dnia (najwyższy rano) oraz fazy cyklu menstruacyjnego.

Znaczenie androstendionu u kobiet i mężczyzn

U kobiet wysoki poziom androstendionu może prowadzić do objawów takich jak trądzik, nadmierne owłosienie (hirsutyzm), nieregularne miesiączki czy nawet łysienie typu męskiego. U mężczyzn natomiast, zaburzenia poziomu tego hormonu mogą wpływać na libido i płodność.

Jak androstendion wpływa na trądzik?

Związek z nadprodukcją sebum i rogowaceniem mieszków

Androstendion, będąc androgenem, stymuluje gruczoły łojowe do nadprodukcji sebum. Nadmiar łoju prowadzi do zatkania mieszków włosowych, a w połączeniu z martwymi komórkami skóry sprzyja tworzeniu się zaskórników, grudek i torbieli.

Androgenowy trądzik u kobiet – objawy i mechanizmy

U kobiet z nadmiarem androstendionu najczęściej obserwuje się trądzik typu hormonalnego. Zmiany pojawiają się głównie w okolicach żuchwy, brody, szyi i pleców. Często są bolesne, głębokie i oporne na tradycyjne leczenie.

Kiedy warto wykonać badanie poziomu androstendionu?

Objawy wskazujące na zaburzenia hormonalne

Warto rozważyć badanie poziomu androstendionu, jeśli obserwujesz:

• przewlekły, nawracający trądzik,
• nieregularne cykle menstruacyjne,
• wypadanie włosów,
• hirsutyzm (nadmierne owłosienie),
• obniżone libido,
• objawy wirylizacji.

Kiedy skonsultować się z dermatologiem lub endokrynologiem?

Jeśli podejrzewasz, że problem trądziku może mieć podłoże hormonalne, warto umówić się na konsultację z dermatologiem lub endokrynologiem. To oni skierują na odpowiednie badania i zaplanują leczenie.

Jak wyglądają badania hormonalne przy trądziku?

Przygotowanie do badań – czas i faza cyklu

Badania hormonalne najlepiej wykonywać rano, w odpowiedniej fazie cyklu menstruacyjnego – zazwyczaj między 3. a 5. dniem cyklu. Przed pobraniem krwi warto być na czczo i unikać intensywnego wysiłku.

Hormonogram – jakie hormony warto zbadać

W diagnostyce trądziku hormonalnego poza androstendionem oznacza się również:

• testosteron całkowity i wolny,
• DHEA-S,
• LH i FSH,
• prolaktynę,
• TSH i fT4,
• estradiol.

Interpretacja wyników androstendionu

Poziom androstendionu ocenia się w kontekście całego profilu hormonalnego. Wysoki wynik nie zawsze oznacza patologię – ważna jest analiza wszystkich parametrów i objawów klinicznych.

Najczęstsze przyczyny podwyższonego androstendionu

PCOS, CAH, menopauza i inne zaburzenia

Zbyt wysoki poziom androstendionu może być związany z:

• zespołem policystycznych jajników (PCOS),
• wrodzonym przerostem nadnerczy (CAH),
• okresem okołomenopauzalnym,
• guzami hormonalnie czynnymi.

Wpływ stresu, sterydów i diety

Nie tylko choroby mogą podnosić poziom androstendionu. Czynnikami ryzyka są także:

• przewlekły stres,
• nadużywanie sterydów anabolicznych,
• dieta bogata w przetworzoną żywność i uboga w składniki odżywcze.

Jak rozpoznać trądzik hormonalny?

Typowe objawy i lokalizacja zmian

Trądzik hormonalny charakteryzuje się:

• głębokimi, bolesnymi zmianami,
• torbielami i grudkami,
• lokalizacją na dolnej części twarzy i szyi,
• nasileniem przed miesiączką.

Różnice między trądzikiem hormonalnym a młodzieńczym

W odróżnieniu od trądziku młodzieńczego, który zwykle występuje w strefie T (czoło, nos, broda), hormonalny typ trądziku dotyczy głównie dorosłych kobiet i lokalizuje się niżej.

Skuteczne leczenie trądziku spowodowanego androstendionem

Terapie farmakologiczne: antykoncepcja, antybiotyki, retinoidy

Leczenie często obejmuje hormonalne tabletki antykoncepcyjne o działaniu antyandrogennym, a także retinoidy i antybiotyki (np. doksycyklina) na stany zapalne.

Suplementacja wspierająca równowagę hormonalną

Popularne suplementy wspierające gospodarkę hormonalną to m.in. inozytole, N-acetylocysteina (NAC), cynk czy indolo-3-karbinol. Ich skuteczność bywa różna, ale wiele kobiet zauważa poprawę stanu skóry.

Podejście holistyczne – leczenie przyczynowe

Warto nie ograniczać się tylko do leczenia objawów. Dieta, styl życia, redukcja stresu i praca z mikrobiotą jelitową mają ogromny wpływ na gospodarkę hormonalną i skórę.

Dieta i styl życia wspierające równowagę hormonalną

Produkty obniżające androgeny

Do produktów, które mogą pomóc obniżyć poziom androgenów, należą:

• zielone warzywa liściaste,
• siemię lniane,
• zielona herbata,
• brokuły,
• granat,
• produkty bogate w błonnik.

Znaczenie snu, aktywności fizycznej i mikrobioty

Sen i aktywność fizyczna to fundamenty równowagi hormonalnej. Regularne ćwiczenia i dbanie o jakość snu wpływają na poziom kortyzolu i insuliny, które pośrednio oddziałują na hormony płciowe. Nie zapominajmy też o roli mikrobioty jelitowej – to prawdziwe centrum dowodzenia dla zdrowia hormonalnego.

Pielęgnacja skóry z trądzikiem hormonalnym

Rekomendowane kosmetyki i składniki aktywne

Warto sięgać po kosmetyki:

• z niacynamidem,
• z kwasem salicylowym,
• z retinolem (w formie retinalu),
• z cynkiem,
• o działaniu seboregulującym i przeciwzapalnym.

Jak unikać pogorszenia stanu skóry

Unikaj agresywnego oczyszczania i kosmetyków zapychających pory. Nadmiar pielęgnacji również może szkodzić. Lepiej postawić na prostotę i regularność.

Polecane marki i rutyna pielęgnacyjna

Marki takie jak La Roche-Posay (linia Effaclar), BasicLab, Skinoren czy CeraVe oferują dobre dermokosmetyki dla skóry trądzikowej. Rutyna powinna obejmować delikatne oczyszczanie, tonizowanie, nawilżanie i ochronę UV.

Na koniec warto pamiętać: trądzik hormonalny to nie wyrok. Dzięki odpowiedniej diagnostyce, leczeniu i wsparciu stylu życia można przywrócić równowagę i odzyskać pewność siebie. Nie poddawaj się – Twoja skóra może znów wyglądać pięknie i zdrowo!